25 marca Sąd Najwyższy rozstrzygnie najważniejsze kwestie frankowe !
W związku z rozbieżnościami w wykładni przepisów, pierwsza prezes Sądu Najwyższego 29 stycznia 2021r. przedstawiła wniosek o rozstrzygnięcie sześciu zagadnień prawnych, którymi zajmie się cały skład Izby Cywilnej Sądu Najwyższego w dniu 25 marca 2021r. O co zapytała Prezes SN i co oznaczają jej pytania?
1. Czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów?
2. Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego do takiej waluty umowa może wiązać strony w pozostałym zakresie?
3.Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu denominowanego w walucie obcej umowa ta może wiązać strony w pozostałym zakresie?
4. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej, w wykonaniu której bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron, czy też powstaje jedynie jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łączne świadczenie miało wyższą wysokość?
5. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej z powodu niedozwolonego charakteru niektórych jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się od chwili ich wypłaty?
6. Czy, jeżeli w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej którejkolwiek ze stron przysługuje roszczenie o zwrot świadczenia spełnionego w wykonaniu takiej umowy, strona ta może również żądać wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych przez drugą stronę?
Pytanie 1 dotyczy kwestii usunięcia z umowy kursu bankowego i podstawieniu w to miejsce średniego kursu NBP. W tej kwestii wypowiedział się już nie raz Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który stwierdził, że przepisy dyrektywy o nieuczciwych warunkach umów nie pozwalają, aby sąd krajowy uzupełniał luki wynikające z uznania postanowień za niedozwolone przepisami zawierającymi klauzule generalne tj. nie może zastąpić postanowienia dotyczącego przeliczania rat – kursem średnim NBP.
Pytania 2 i 3 są tożsame, jednak dotyczą osobno kredytu denominowanego i indeksowanego. Pytania mają na celu wyjaśnienie co dalej z umową kredytową, jeżeli usuniemy z niej niedozwolone klauzule. Czy umowa kredytowa po usunięciu niedozwolonych zapisów może dalej obowiązywać w pozostałym zakresie (odfrankowienie), czy jednak należy ją unieważnić? Obecnie sądy dowolnie o tym decydują, stąd taka rozbieżność w wydawanych wyrokach. Nie mniej jednak unieważnienie umowy jest obecnie częstszym rozwiązaniem stosowanym przez sądy i mamy nadzieje, że Sąd Najwyższy to potwierdzi.
Pytanie 4 dotyczy unieważnienia umowy i kwestii rozliczenia między stronami – należy zastosować teorię salda, czy teorię dwóch kondykcji? Zastosowanie teorii salda to potrącenie wzajemnych roszczeń stron i ustalenie po stronie kredytobiorcy nadpłaty lub niedopłaty względem banku. Teoria dwóch kondykcji to zwrot zapłaconych rat kredytowych (ewentualnie zwrot rat kredytowych zapłaconych do 10 lat przed złożeniem pozwu) niezależnie od roszczenia banku o zwrot kapitału.
Pytanie 5 dotyczy przedawnienia roszczeń banku wobec kredytobiorcy i ustalenia, kiedy termin ten zaczyna swój bieg- od momentu wypłaty kapitału czy może np. od daty płatności poszczególnej raty? Jeżeli roszczenia banku rozpoczynają swój bieg terminu przedawnienia w dniu wypłaty kredytu, to oznacza, że będą one przedawnione i bank nie będzie mógł żądać od kredytobiorcy zwrotu kapitału.
Pytanie 6 dotyczy możliwości żądania przez strony opłat za bezumowne korzystanie ze środków drugiej strony w przypadku unieważnienia umowy kredytowej/odfrankowienia. W przypadku prawomocnego unieważnienia umowy banki zaczęły żądać od kredytobiorców uiszczenia opłat za bezumowne korzystanie z wypłaconego kapitału. Jeżeli Sąd Najwyższy rozstrzygnie, że strony mają takie prawo, oznaczać to będzie, że kredytobiorca również będzie mógł żądać od banku opłat za bezumowne korzystanie z wpłaconych przez niego rat kredytowych.
Odpowiedzi Sądu Najwyższego na powyższe pytania, jak widać, są bardzo istotne i będą miały duży wpływ na wydawane wyroki w sprawach frankowych. Oczekujemy zatem z niecierpliwością do 25 marca!
Sprawdź: unieważnienie kredytu frankowego