Ustalenie nieważności umowy kredytowej to najkorzystniejszy wyrok, jaki kredytobiorca może uzyskać. W przypadku stwierdzenia nieważności, umowa przestaje wiązać strony, kredytobiorca nie jest zobowiązany do dalszej spłaty kredytu. Takie orzeczenie sądu niesie za sobą obowiązek rozliczenia kredytobiorcy z bankiem z wzajemnych świadczeń. Kredytobiorca musi oddać na rzecz banku wypłacony kapitał, natomiast bank zobowiązany jest do zwrotu na rzecz kredytobiorcy kwoty, którą kredytobiorca wpłacił z tytułu nieważnej umowy. Stan prawny wygląda tak, jakby umowa między bankiem a kredytobiorcą nigdy nie została zawarta. Jest to najkorzystniejsze
rozwiązanie ze względu na to, że kredytobiorca otrzymuje darmowy kredyt, ponieważ zwraca do banku wyłącznie kapitał kredytu. Kredytowana nieruchomość zostaje oczywiście własnością kredytobiorcy, a bank musi wyrazić zgodę na wykreślenie z niej hipoteki.
Ważny jest również sposób rozliczenia z bankiem po wygranym procesie. Istnieją dwie teorie stosowane przez sądy. Jedna z nich to teoria salda, druga to teoria dwóch kondykcji.
Zacznijmy od teorii salda. Sąd orzekając unieważnienie umowy, rozlicza kredytobiorcę z bankiem, uznając wzajemne roszczenia. Zasądza różnicę między kwotą wpłaconą na rzecz banku z tytułu spłat rat, ubezpieczeń etc. a kwotą wypłaconą przez bank na rzecz kredytobiorcy z tytułu uruchomienia kredytu.
W teorii dwóch kondykcji sąd zasądza na rzecz kredytobiorcy kwotę wpłaconą do banku w całości z tytułu nieważnej umowy (bez potrącenia kwoty wypłaconego kapitału). W tej sytuacji kredytobiorca ma roszczenie wobec banku, a bank ma roszczenie wobec kredytobiorcy. Obie strony mogą żądać ich spełnienia niezależnie.
W teorii salda sąd “potrąca” wzajemne roszczenie, w teorii dwóch kondykcji sami zwracamy się do banku o zwrot zasądzonej kwoty, a ten powinien podnieść zarzut potrącenia o kwotę wypłaconego kredytu.
