Miesiąc: luty 2021

25 marca Sąd Najwyższy rozstrzygnie najważniejsze kwestie frankowe !

W związku z rozbieżnościami w wykładni przepisów, pierwsza prezes Sądu Najwyższego 29 stycznia 2021r. przedstawiła wniosek o rozstrzygnięcie sześciu zagadnień prawnych, którymi zajmie się cały skład Izby Cywilnej Sądu Najwyższego w dniu 25 marca 2021r. O co zapytała Prezes SN i co oznaczają jej pytania?

1. Czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów?

2. Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego do takiej waluty umowa może wiązać strony w pozostałym zakresie?

3.Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu denominowanego w walucie obcej umowa ta może wiązać strony w pozostałym zakresie?

4. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej, w wykonaniu której bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron, czy też powstaje jedynie jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łączne świadczenie miało wyższą wysokość?

5. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej z powodu niedozwolonego charakteru niektórych jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się od chwili ich wypłaty?

6. Czy, jeżeli w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej którejkolwiek ze stron przysługuje roszczenie o zwrot świadczenia spełnionego w wykonaniu takiej umowy, strona ta może również żądać wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych przez drugą stronę?

Pytanie 1 dotyczy kwestii usunięcia z umowy kursu bankowego i podstawieniu w to miejsce średniego kursu NBP. W tej kwestii wypowiedział się już nie raz Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który stwierdził, że przepisy dyrektywy o nieuczciwych warunkach umów nie pozwalają, aby sąd krajowy uzupełniał luki wynikające z uznania postanowień za niedozwolone przepisami zawierającymi klauzule generalne tj. nie może zastąpić postanowienia dotyczącego przeliczania rat – kursem średnim NBP.

Pytania 2 i 3 są tożsame, jednak dotyczą osobno kredytu denominowanego i indeksowanego. Pytania mają na celu wyjaśnienie co dalej z umową kredytową, jeżeli usuniemy z niej niedozwolone klauzule. Czy umowa kredytowa po usunięciu niedozwolonych zapisów może dalej obowiązywać w pozostałym zakresie (odfrankowienie), czy jednak należy ją unieważnić? Obecnie sądy dowolnie o tym decydują, stąd taka rozbieżność w wydawanych wyrokach. Nie mniej jednak unieważnienie umowy jest obecnie częstszym rozwiązaniem stosowanym przez sądy i mamy nadzieje, że Sąd Najwyższy to potwierdzi.

Pytanie 4 dotyczy unieważnienia umowy i kwestii rozliczenia między stronami – należy zastosować teorię salda, czy teorię dwóch kondykcji? Zastosowanie teorii salda to potrącenie wzajemnych roszczeń stron i ustalenie po stronie kredytobiorcy nadpłaty lub niedopłaty względem banku. Teoria dwóch kondykcji to zwrot zapłaconych rat kredytowych (ewentualnie zwrot rat kredytowych zapłaconych do 10 lat przed złożeniem pozwu) niezależnie od roszczenia banku o zwrot kapitału.

Pytanie 5 dotyczy przedawnienia roszczeń banku wobec kredytobiorcy i ustalenia, kiedy termin ten zaczyna swój bieg- od momentu wypłaty kapitału czy może np. od daty płatności poszczególnej raty? Jeżeli roszczenia banku rozpoczynają swój bieg terminu przedawnienia w dniu wypłaty kredytu, to oznacza, że będą one przedawnione i bank nie będzie mógł żądać od kredytobiorcy zwrotu kapitału.

Pytanie 6 dotyczy możliwości żądania przez strony opłat za bezumowne korzystanie ze środków drugiej strony w przypadku unieważnienia umowy kredytowej/odfrankowienia. W przypadku prawomocnego unieważnienia umowy banki zaczęły żądać od kredytobiorców uiszczenia opłat za bezumowne korzystanie z wypłaconego kapitału. Jeżeli Sąd Najwyższy rozstrzygnie, że strony mają takie prawo, oznaczać to będzie, że kredytobiorca również będzie mógł żądać od banku opłat za bezumowne korzystanie z wpłaconych przez niego rat kredytowych.

Odpowiedzi Sądu Najwyższego na powyższe pytania, jak widać, są bardzo istotne i będą miały duży wpływ na wydawane wyroki w sprawach frankowych. Oczekujemy zatem z niecierpliwością do 25 marca!

Sprawdź: unieważnienie kredytu frankowego

Upadłość konsumencka, jak sama nazwa wskazuje jest przeznaczona dla konsumentów, czyli dla osób, które w momencie składania wniosku do Sądu nie są przedsiębiorcami. Nie ma znaczenia również wcześniejsze prowadzenie działalności gospodarczej. Gdyby jednak wniosek o upadłość konsumencką został złożony przez przedsiębiorcę lub wspólnika w spółkach osobowych i kapitałowych, wniosek ten zostanie odrzucony. W przypadku konsumentów, którzy już zakończyli działalność gospodarczą nic nie stoi na przeszkodzie, aby złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w trybie upadłości konsumenckiej. Co więcej, posiadane zadłużenia jako pozostałość po zamkniętej firmie nie są przeszkodą w zakresie uzyskania upadłości konsumenckiej. Nawet zobowiązania publicznoprawne, czyli należności wobec Urzędu Skarbowego lub ZUS-u należy uwzględnić we wniosku. Takie zadłużenie również może zostać umorzone w toku upadłości konsumenckiej.

A co jeśli zamkniemy firmę, ogłosimy upadłość i w dalszym ciągu będziemy marzyć o własnym biznesie? Czy jest to możliwe? A jeśli tak, to czy jako osoba „upadła” możemy się starać o kredyt na rozkręcenie tego przedsięwzięcia? Lub jeśli zapragniemy własnego lokum, czy możemy zaciągnąć kredyt hipoteczny?

Sąd, jako organ uprawniony może orzec o pozbawieniu byłego przedsiębiorcy prawa prowadzenia działalności gospodarczej (zazwyczaj na okres od 3 do 10 lat). Dzieje się tak, jeżeli z własnej winy na skutek niedbalstwa lub też działając umyślnie, po ogłoszeniu upadłości nie wydał majątku i dokumentacji przedsiębiorstwa lub ukrywał, zbywał czy niszczył majątek wchodzący w masę upadłościową, bądź nie wykonywał poleceń syndyka i sędziego-komisarza, utrudniając postępowanie upadłościowe lub działał na szkodę wierzycieli. Orzekając taki zakaz, Sąd bierze pod uwagę poziom winy upadłego oraz stopień pokrzywdzenia wierzycieli. Jeśli jednak Sąd nie pozbawił byłego przedsiębiorcy prawa do prowadzenia działalności, to z formalnego punktu widzenia nie ma żadnych przesłanek, które uniemożliwiłyby ponowne założenie działalności gospodarczej. Należy jednak pamiętać, że trzeba spełnić wymogi formalne zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe.

Aby założyć ponownie firm, należy złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji Informacji Działalności Gospodarczej. Należy mieć przy tym numer REGON, który został nadany przy rejestracji poprzedniej firmy przez Główny Urząd Statystyczny, na podstawie § 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej (Dz. U. z 1999 r. Nr 69, poz. 763 ze zmianami) nr REGON pozostaje ten sam. Już tego samego dnia, którego został złożony wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji Informacji Działalności Gospodarczej, rozpoczyna się nową działalność gospodarczą, co więcej – jeśli nikt inny nie pojawił się na rynku z tą sama nazwą co obowiązywała wcześniej – przez okres zamknięcia naszej działalności, czyli niefigurowania w CEIDG – może ona pozostać taka sama.

Przy podejmowaniu decyzji o ponownym założeniu firmy musimy jednak pamiętać o okolicznościach, które doprowadziły do upadku poprzedniej, należy być świadomym wcześniej popełnianych błędów i więcej ich nie powtarzać. Należy zastanowić się nad sensem ponownej inwestycji, która przecież wcześniej wpędziła nas w niewypłacalność.

Reasumując, upadły może rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, biorąc oczywiście pod uwagę fakt, że jest zobowiązany do terminowych, dobrowolnych spłat na rzecz wierzycieli w ramach planu spłaty.

A co z kredytem? Jaka jest szansa na otrzymanie kredytu hipotecznego? Otóż żadne aktualnie obowiązujące przepisy nie dają podstaw do nieudzielenia kredytu osobie po zakończonym postępowaniu upadłościowym. Upadły jednak musi pamiętać, że po ogłoszeniu przez sąd upadłości już nie zarządza swobodnie swoim majątkiem, czyli np. nie może wziąć sprzętu na raty bądź kredytu bez zgody sądu. Przy staraniu się o kredyt hipoteczny, np. już po ukończeniu procesu upadłościowego banki korzystają z danych Biura Informacji Kredytowej (BIK), a po ogłoszeniu upadłości fakt ten zostanie tam odnotowany. Historia kredytowa będzie widniała w bazach danych przez 10 lat, co niestety w większości przypadków może oznaczać odmowę udzielenia kredytu.

Podsumowując, wzięcie kredytu po ogłoszeniu upadłości, jak i rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej jest możliwe. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji upadłego oraz od innych czynników, które wpłynęły na niewypłacalność. Za każdym razem jednak konsument musi być świadomy, jakie konsekwencje niesie za sobą zaciąganie kolejnych zobowiązań bądź podjęcie ponownej próby prowadzenia działalności gospodarczej. Musi pamiętać, że kolejną upadłość może ogłosić dopiero za kolejne 10 lat.